PM2.5 là gì và tại sao bạn nên quan tâm

Khi thông tin điện tử ngày càng phát triển, thì các chỉ số đo lường chất lượng không khí như PM2.5 được biết đến ngày càng phổ biến hơn. Hãy tìm hiểu ý nghĩa của PM2.5 và lý do tại sao bạn nên theo dõi mức độ của chúng có trong không khí.

PM2.5 là gì ?

Theo định nghĩa khoa học, PM2.5 là các hạt bụi (PM) có đường dính nhỏ hơn 2,5 micromet, chỉ bằng 3% đường kính của tóc con người mà thôi. Trong các báo cáo khoa học, các loại hạt được gọi PM2.5 thường được viết là PM_2.5, các hạt này có kích thước nhỏ tới mức chúng ta chỉ có thể phát hiện thông qua kính hiển vi điện tử.

Nguồn gốc phát sinh của PM2.5

Bụi PM2.5 được sinh ra từ nhiều nguồn khác nhau, chúng có thể sinh ra từ các nhà máy, động cơ xe máy, xưởng gỗ, cháy rừng, phun trào núi lửa, … Một số hạt được hình thanh trực tiếp trong không khí, trong khi một số khác được tạo thành từ quá trình tương tác hóa học của các chất trong không khí. Ví dụ như khí Lưu huỳnh được phá ta từ các nhà máy, chúng phản ứng với oxy và nước ở điều kiện thường để tạo thành axit sulfuric như một hạt thứ cấp, được coi là hạt PM2.5.

Tại sao PM 2.5 nguy hiểm đối với con người

Trên thực tế, các loại hạt thuộc nhóm PM 2.5 quá nhỏ & nhẹ, chúng bay lơ lửng trong không khí & tồn tại lâu hơn so với các hạt bụi tổng hợp có thể nhìn thấy bằng mắt thường. Điều này đồng nghĩa với con người và cả động vật đều có khả năng rất cao hít chúng vào cơ thể thông qua quá trình thở. Các hạt có kích thước nhỏ hơn 2,5 micromet dễ dàng đi qua mũi, cổ họng và thâm nhập sâu vào phổi, một số hạt thuộc nhóm này có thể thâm nhập sâu hơn vào hệ thống tuần hoàn của cơ thể.

Các báo cáo khoa học trên thế giới đều tìm thấy mối quan hệ chặt chẽ giữ PM 2.5 và một số căn bệnh nguy hiểm như tim và phổi. Theo đó, PM2.5 có khả năng rất cao làm trầm trọng thêm các bệnh mãn tính như hen suyễn, đau tim, viêm phế quản và các triệu chứng khác về hô hấp. Trong một nghiên cứu được công bố trên tạp chí Hiệp hội Y khoa Hoa Kỳ khẳng định rằng, nếu con người tiếp xúc với PM2.5 trong thời gian dài có khả năng dẫn đến việc hình thành mảng bám trong các động mạch, gây lên viêm mạch máu hoặc xơ cứng động mạch, cuối cùng rơi vào tình trạng bị đau tim và nguy cơ tử vong cao. Cũng theo báo cáo, cứ nồng độ hạt PM2.5 trong không khí khoảng khoảng 10 μg/m 3 thì nguy cơ tử vong do các bệnh ung thư phổi tăng lên từ 4 – 8%. Cụ thể hơn, báo cáo khẳng đinh việc tiếp xúc trong một vài giờ đến vài tuần có thể gây bệnh tim mạch, nếu trong vài năm có thể làm tăng nguy cơ tử vong do bệnh tim mạch, giảm tuổi thọ. Đối với các bà mẹ mang thai, việc tiếp xúc với các loại hạt này có thể làm tăng khả năng con bị dị tật bẩm sinh.

Tiêu chuẩn PM 2.5 trong không khí

PM 2.5 được liệt vào danh sách các chất ô nhiễm cần được theo dõi chặt chẽ bởi các cơ quan y tế trên toàn thế giới. Nồng độ quy định PM 2,5 có thể thấp hơn 5 μg/m3. Để đánh giá ảnh hưởng PM 2.5 đối với sức khỏe, các nhà khoa học tạo ra một bảng đánh giá mức độ nguy hiểm PM 2.5 khi con người tiếp xúc liên tục trong khoảng thời gian 24h.

PM 2.5	Ảnh hưởng tới sức khỏe	Các biện pháp phòng ngừa
0 đến 12.0	Ít để không có rủi ro.	Không cần thiết.
12.1 đến 35.4	Những người nhạy cảm bất thường có thể bị các triệu chứng hô hấp.	Sử dụng biện pháp phòng tránh như đeo khẩu trang ra ngoài môi trường, sử dụng phương pháp lọc tụi, loại bỏ PM 2.5.
35,5 đến 55,4	Tăng khả năng triệu chứng hô hấp ở những người nhạy cảm, người bình thường dễ mắc bệnh tim hoặc phổi và tử vong sớm ở những người mắc bệnh tim phổi và người cao tuổi.	Những người mắc bệnh hô hấp hoặc bệnh tim, người già và trẻ em nên hạn chế tiếp xúc trong thời gian dài.
55,5 đến 150,4	Rất dễ mắc bệnh tim hoặc phổi và tử vong sớm ở những người mắc bệnh tim phổi và người già; tăng tác dụng hô hấp trong dân số nói chung.	Những người bị bệnh hô hấp hoặc tim, người già và trẻ em nên tránh tiếp xúc trong thời gian dài; mọi người khác nên hạn chế gắng sức kéo dài.
150,5 đến 250,4	Khả năng cao mắc các bệnh tim hoặc phổi và tử vong sớm ở những người mắc bệnh tim phổi và người cao tuổi; tăng đáng kể hiệu ứng hô hấp trong dân số nói chung.	Những người bị bệnh hô hấp hoặc tim mạch, người già và trẻ em nên tránh bất kỳ hoạt động ngoài trời nào; mọi người khác nên tránh tiếp xúc trong thời gian dài.
250,5 đến 500,4	Mức cảnh báo cực kỳ nguy hiểm cho sức khỏe con người đối với bệnh tim hoặc phổi và tử vong sớm ở những người mắc bệnh tim phổi và người già; nguy cơ nghiêm trọng của các tác động hô hấp trong dân số nói chung.	Mọi người nên tránh bất kỳ khu vực nào có chỉ số này; những người mắc bệnh hô hấp hoặc bệnh tim, người già và trẻ em nên ở trong nhà.

Làm thế nào để chống PM 2.5 và loại bỏ chúng khỏi nhà.

Trong trường hợp các chỉ số PM 2.5 ngoài môi trường vượt ngưỡng cho phép, nên đóng tất cả các cửa sổ không cho không khí ô nhiễm xâm nhập.
Sử dụng máy lọc không khí có tích hợp bộ lọc HEPA, chỉ có bộ lọc này mới có tác dụng tốt nhất loại bỏ các hạt PM 2.5 thậm chí hạt nhỏ hơn.
Điều hòa thường không có trang bị bộ lọc HEPA tuy nhiên trong khía cạnh nào đó nó vẫn có tác dụng lưu thông không khí & làm giảm hoặc tăng nhiệt độ phòng.
Đối với xe ô tô, nên sử dụng máy lọc không khí ô tô chuyên dụng, có màng lọc HEPA & màng lọc khác để thanh lọc không khí, loại bỏ khí độc tốt nhất.
Có thể giảm ảnh hưởng của các hạt PM 2.5 bằng cách xây dựng chế độ sinh hoạt khoa học và chế độ dinh dưỡng hợp lý bổ sung vitamin B và axit béo không bão hòa omega-3.
Nếu môi trường có hàm lượng PM 2.5 quá cao, tốt nhất nên chuyển chỗ mới để giảm thiểu nguy cơ.
Nếu bạn ra ngoài trời, nên đeo mặt nạ chống bụi, giải pháp an toàn, tiết kiệm nhất chống lại PM 2.5.